HUQUQIY DEMOKRATIK DAVLAT RIVOJIDA SAYLOV TEXNOLOGIYALARI VA SAYLOV MADANIYATI

19.06.2024

1179

msk_yangiliklari_in

Ma’lumki, jamiyatning siyosiy hayoti ancha murakkab hodisa bo‘lib, unda saylov madaniyati eng muhim tarkibiy qismlardan biri hisoblanadi. Ob'ektiv nuqtai nazardan qaraganda, saylov madaniyatining o'zagini saylov qonunchiligini ta'minlash va amalga oshirishni nazarda tutuvchi saylov jarayoni tashkil etadi. O'z navbatida, sub'ektiv mulohazalar nuqtai nazaridan, saylov madaniyati sub'ektning, birinchi navbatda, saylov jarayonida o'z ishtiroki zarurligini tushunishi vazifasini bajaradi.

Demokratik davlat uchun saylov madaniyatining darajasi va sifati nihoyatda muhim. Shu munosabat bilan siyosatda siyosiy kampaniyalarni o'tkazishda odatda siyosiy texnologiyalar deb ataladigan bir xil turdagi texnika va faoliyat usullari qo'llaniladi. O'z navbatida, saylov texnologiyalari deb ataladigan narsa siyosiy texnologiyalarning bir turidir. Ular saylovoldi tashviqotini tashkil etishda qo‘llaniladigan hamda alohida nomzodlar yoki siyosiy partiyalarning saylovoldi maqsadlariga erishishga qaratilgan usul va uslublarni o‘z ichiga oladi.

 

O‘zbekistonda demokratik jamiyatni shakllantirish doirasida keyingi 5-6 yil davomida mamlakatimiz saylov tizimida ulkan ishlar amalga oshirildi. Davlatimiz rahbari rahnamoligida demokratik huquqiy davlatning ajralmas atributi bo‘lgan erkin va adolatli saylovlarning huquqiy asoslarini mustahkamlash borasida izchil chora-tadbirlar amalga oshirildi.

 

Qayd etish joizki, O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan demokratik islohotlarni saylov qonunchiligi rivojlanishining uchta to‘lqini kontekstida ko‘rish mumkin:

 

1-to‘lqin: saylov qonunchiligining kodifikatsiyasi, bu alohida saylov qonunchiligidan Saylov kodeksiga o‘tish jarayonini nazarda tutadi. 2019-yilda O‘zbekistonda ilgari amalda bo‘lmagan beshta saylov qonuni o‘rniga Saylov kodeksi qabul qilindi;

 

2-toʻlqin: barcha darajadagi saylov komissiyalari faoliyatining mustaqilligini taʼminlashga xizmat qilgan mamlakat saylov qonunchiligi va tizimini demokratlashtirish;

 

3-to‘lqin: adolatli saylovlar uchun huquqiy muhitni shakllantirish.

 

Ta’kidlash joizki, joriy yil 19-oktabr kuni beshta siyosiy partiya vakillarining partiyalararo teledebatlari saylov faoliyati sohasida, jumladan, mamlakatimiz Prezidenti saylovi davrida amalga oshirilayotgan islohotlarning yorqin namunasi bo‘ldi. Debatlardan ko‘zlangan maqsad saylovchilar va xorijiy ommaviy axborot vositalari vakillariga siyosiy, ijtimoiy va iqtisodiy sohalardagi o‘tkir muammolarni hal qilishda turlicha yondashuvlarni taqdim etishdan iborat edi.

 

Tarixiy jihatdan, birinchi prezidentlik bahsi 1960 yilgi AQSHdagi umumiy saylovda Demokratik partiyadan nomzod AQSH senatori Jon Kennedi va Respublikachilar partiyasidan nomzod boʻlgan vitse-prezident Richard Nikson oʻrtasida boʻlib oʻtgan. Munozara televideniye va radio orqali jonli efirda uzatildi va 179 million aholidan 66 milliondan ortiq tomoshabinni jalb qildi va bu Amerika televideniesi tarixidagi eng ko'p tomosha qilingan dasturlardan biriga aylandi. Aytish joizki, ushbu hodisa munozaralarni ommaviy axborot vositalarida yoritish muvaffaqiyatli siyosiy kampaniyaning muhim tarkibiy qismiga aylangan yangi davrga asos soldi.

 

Munozara siyosiy texnologiyaning elementi sifatida qaror qabul qiluvchilar orqali aholining pozitsiyalari va g'oyalarini ifoda etish imkonini beradi, shuningdek, har xil turdagi ishtirokchilar: siyosatchilar, partiyalar, hukumatlar, shuningdek guruhlar o'rtasidagi o'zaro munosabatlarning natijasidir. fuqarolar (ya'ni, namoyishchilar). Boshqacha aytganda, siyosiy debatlar o‘tkazish amaliyoti saylovchilarga Prezidentlikka nomzodlarning siyosiy kun tartibidan xabardor bo‘lish imkonini beradi.

 

Taʼkidlash joizki, joriy yilning 19-oktabr kuni boʻlib oʻtgan debatlar ilk bor siyosiy partiyalardan nomzodlarga mamlakatimiz tashqi siyosatini ochiq, ochiq va amaliy tarzda hech qanday cheklovlarsiz muhokama qilish imkonini berdi va siyosiy muammolarni hal etishning turli usullarini namoyish etdi. O'zbekiston Respublikasini rivojlantirish muammolari.

 

Hozirgi bosqichda siyosiy texnologiyalarga oid eng dolzarb vazifalar partiyalar vakillari va mahalliy saylovchilar o‘rtasida uchrashuvlar, tinglovlar tashkil etishdir. Kelajakda turli ijtimoiy dasturlar va PR-kampaniyalar orqali jamoatchilikning ko'rinishini oshirish kerak. Kelajakda siyosiy partiyalar o‘zini muayyan ijtimoiy guruhlar va manfaatlar bilan birlashtirib, o‘zini, masalan, “tadbirkorlar partiyasi”, “viloyatlar partiyasi” sifatida ko‘rsatishi maqsadga muvofiqdir.

 

Izoh qoldirish uchun tizimdan ro'yxatdan o'tishingiz zarur